Er zijn drie momenten waarop je huwelijkse voorwaarden weer tevoorschijn komen: een faillissement, scheiding of overlijden. Als je failliet gaat of gaat scheiden, is er een groot verschil tussen het wel of niet hebben van huwelijkse voorwaarden. Bij overlijden is het verschil kleiner. Zonder testament gaat de hele erfenis naar de langstlevende, ongeacht de inhoud van je voorwaarden. Wel van belang zijn de fiscale gevolgen van je huwelijkse voorwaarden bij overlijden.
In huwelijkse voorwaarden mag je geen afspraken maken over je erfenis
Op twee plekken in de wet staat dat je niet in een contract, zoals huwelijkse voorwaarden, je erfenis kunt regelen:
Artikel 1:121 lid 3 Burgerlijk Wetboek
Zij (de partijen bij huwelijkse voorwaarden) kunnen niet afwijken van de rechten die uit het ouderlijk gezag voortspruiten, noch van de rechten die de wet aan een langstlevende echtgenoot toekent.
Artikel 4:4 lid 2 Burgerlijk Wetboek
Overeenkomsten strekkende tot beschikking over nog niet opengevallen nalatenschappen in hun geheel of over een evenredig deel daarvan, zijn nietig.
Wat je wel in huwelijkse voorwaarden kunt regelen bij overlijden
Een niet zo bekende en weinig gemaakte afspraak in huwelijkse voorwaarden is een verblijvingsbeding. Dit is de afspraak dat het gemeenschappelijk vermogen bij overlijden aan de langstlevende wordt toegedeeld. Daarbij kun je denken aan een huis op twee namen. In een samenlevingscontract is dit een populaire afspraak omdat de langstlevende in dat geval geen wettelijke bescherming heeft. Bij een huwelijk is de langstlevende wel op grond van de wet beschermd. Dat neemt niet weg dat je wel de optie hebt van een verblijvingsbeding.
Een afspraak die wel bekend is en ook veel wordt gemaakt, is een finaal verrekenbeding bij overlijden. Als de langstlevende toch alles erft dan het liefst met zo min mogelijk erfbelasting. Zonder een gemeenschap van goederen kan de erfenis groter zijn dan nodig. Dat is het geval wanneer de rijkste van beiden als eerste overlijdt. In dat geval had je liever een gemeenschap van goederen gehad. Want een kleinere erfenis betekent minder erfbelasting. Een finaal verrekenbeding heeft hetzelfde effect. Je trouwt buiten gemeenschap van goederen, dus bij een faillissement of scheiding is alles privé. Maar bij overlijden reken je af alsof alles wel van je samen was waardoor de langstlevende minder erfbelasting betaalt.
Tip: wil je meer weten over het finaal verrekenbeding? Kijk dan even in het menu onder video voor twee filmpjes met uitleg hierover.